انواع کمخونی (به جدول ۲۲.۱ مراجعه کنید)
| جدول 22.1 | مروری بر کمخونیها | ||
|---|---|---|---|
| نوع | پاتوفیزیولوژی | علائم/نشانههای اصلی | درمان |
| کمبود آهنa | از دست دادن بیش از حد خون دریافت/جذب ضعیف آهن افزایش تقاضا برای آهن | رنگپریدگی، خستگی، بیحالی، تپش قلب، تنگی نفس، اختلال در سیستم ایمنی | رفع منبع خونریزی داخلی (در صورت وجود) مکمل آهن |
| الف) کمبود فولات | الف) کمبود دریافت یا جذب اسید فولیک | (الف) و (ب) رنگپریدگی،خستگی، بیحالی، تپش قلب، تنگی نفس | الف) مکمل اسید فولیک |
| ب)کمخونی پرنیسیوز | (ب) کمبود فاکتور داخلی لازم برای جذب ویتامین B12 | (ب) مکمل ویتامین B12 | |
| سلول داسیشکل | پروتئین هموگلوبین با نقص ساختاری ارثی | رنگپریدگی، خستگی، بیحالی، تپش قلب، تنگی نفس، التهاب داکتیل، زخمهای پا | آنتیبیوتیکها داروهایی برای تحریک تولید پروتئینهای هموگلوبین |
| تالاسمیها | کاهش ارثی تولید زنجیرههای گلوبین در مولکول هموگلوبین | رنگ پریدگی، خستگی، بی حالی، تپش قلب، تنگی نفس، از دست دادن اشتها | انتقال خون پیوند سلولهای بنیادی خونساز |
| گلوکز 6 فسفات دهیدروژناز (G6pd) | کمبود ارثی آنزیم G6PD | رنگپریدگی، خستگی، بیحالی، تپش قلب، تنگی نفس، همولیز حاد داخل عروقی | غربالگری اولیه و پرهیز از محرکهای دارویی اکسیداتیو |
| آپلاستیک | سرکوب کامل مغز استخوان و تخلیه(کاهش) تمام ردههای سلولی خونساز | رنگپریدگی، خستگی، بیحالی، تپش قلب، تنگی نفس، پتشی، اکیموز | پیوند مغز استخوان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی |
aشایعترین نوع کمخونی در ایالات متحده.
کمخونی علل متعددی دارد، از جمله اختلالات ژنتیکی که باعث تولید گلبولهای قرمز غیرطبیعی میشوند که منجر به تخریب گلبولهای قرمز (همولیز) میگردد، اختلالات تغذیهای که تولید گلبولهای قرمز را محدود میکنند، اختلالات ایمنی که منجر به حمله به گلبولهای قرمز میشوند، اختلالات خونریزی که باعث از دست رفتن گلبولهای قرمز میشوند، بیماریهای مزمن (مانند آرتریت روماتوئید)، عفونتها و بیماریهای مغز استخوان (جدول 22.2).
| جدول 22.2 انواع کمخونی (آنمی) | |
|---|---|
| طبقهبندی بر اساس اندازه و شکل گلبولهای قرمز | علت |
| میکروسیتیک (MCV ≤80 FL) کمخونی فقر آهن تالاسمیها مسمومیت با سرب | کاهش تولید گلبولهای قرمز خون (RBC) نقص در سنتز هموگلوبین مهار سنتز هموگلوبین |
| نورموسیتیک(MCV 80-100 FL) کم خونی همولیتیک • کمخونی داسیشکل • کمبود G6PD کمخونی آپلاستیک نارسایی کلیه کمخونی ناشی از بیماریهای مزمن | افزایش تخریب گلبولهای قرمز خون کاهش تولید گلبولهای قرمز خون (RBC) کاهش تولید گلبولهای قرمز خون (RBC) کاهش تولید گلبولهای قرمز خون (RBC) |
| ماکروسیتیک (MCV > 100 FL) کمخونی پرنیشیوز کمبود فولات کم کاری تیروئید | کاهش تولید گلبولهای قرمز خون (RBC) کاهش تولید گلبولهای قرمز خون (RBC) کاهش تولید گلبولهای قرمز خون (RBC) |
fL، فمتولیتر؛ G6PD، گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز؛ MCV، حجم متوسط گلبولهای قرمز؛ RBC، گلبول قرمز.
جدول 22.3 مروری بر علائم و نشانههای کمخونی ارائه میدهد.
| جدول 22.3 | علائم و نشانههای کمخونی |
|---|---|
| نوع کمخونی | علائم/نشانهها |
| عمومی | رنگپریدگی، خستگی، بیحالی، تپش قلب، تنگی نفس، زردی، شکافتن/قاشقمانند شدن ناخنها، درد شکم، درد استخوان، وزوز گوش، تحریکپذیری، سرگیجه، سوزن سوزن شدن انگشتان دست و پا، ضعف عضلانی، بزرگی کبد و طحال، لنفادنوپاتی، ملنا، گلوسودینیا، التهاب زبان، کیلوز، از دست دادن حس چشایی. |
| کمبود آهن | (+) اختلال در سیستم ایمنی، کاهش تحمل فعالیت فیزیکی و عملکرد کاری. |
| کمبود G6PD | (+) همولیز حاد داخل عروقی، تنگی نفس |
| سلول داسیشکل | (+) داکتیلیت (گرمی و حساسیت دست و پا)، زخمهای پا، بزرگی اندامها، نارسایی قلبی، سکته مغزی، تأخیر در رشد و نمو. |
| تالاسمیها | (+) کاهش اشتها، رشد ضعیف، ناهنجاریهای اسکلتی. |
| آپلاستیک | (+) ضعف، سردرد، تنگی نفس با فعالیت، پتشی، اکیموز، خونریزی از بینی، خونریزی از غدد مترشحه داخلی، عفونت، خونریزی لثه. |
برای تمایز بین انواع مختلف کمخونی، تست های آزمایشگاهی کلیدی، همانطور که در جدول 22.4 نشان داده شده است، انجام میشوند.
| جدول 22.4 | ارزیابیهای آزمایشگاهی برای کمک به تشخیص کمخونی | |
|---|---|---|
| نوع | اتیولوژی | آزمایشهایی برای تشخیص انواع کمخونی |
| کم خونی میکروسیتیک | کمبود آهن | آهن سرم، فریتین، TIBC، اشباع ترانسفرین، آسپیراسیون مغز استخوان؛ همچنین، آزمایش مدفوع برای خون مخفی |
| کمخونی ماکروسیتیک | کمبود فولات | شمارش کامل خون (CBC)، سطح فولات سرم |
| کمخونی ماکروسیتیک | کمخونی پرنیشیوز | شمارش کامل خون (CBC)، سنجش سطح ویتامین B12 (کوبالامین) سرم، آزمایش شیلینگ، آنتیبادیهای ضد سلول جداری سرم و فاکتور داخلی |
| کمخونی نورموسیتیک | G6PD | رنگآمیزی گسترش خون محیطی با متیل یا کریستال ویوله، سنجش آسکوربات سیانید، آزمایش کیفی (لکه فلورسنت) و آزمایش کمی برای G6PD، شمارش رتیکولوسیت، سطح بیلیروبین غیرمستقیم |
| کمخونی نورموسیتیک | کمخونی داسی شکل | سیکلدکس، کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا، الکتروفورز هموگلوبین، شمارش رتیکولوسیت، سطح بیلی روبین غیرمستقیم |
| کمخونی نورموسیتیک | کمخونی آپلاستیک | سطح اریتروپویتین، آسپیراسیون مغز استخوان |
MCH، میانگین هموگلوبین گلبولی؛ MCHC، میانگین غلظت هموگلوبین گلبولی؛ MCV، میانگین حجم گلبولی ارزیابی شدهاند و مقادیر آنها نشان دهنده وجود کمخونی است. این آزمایشها پس از شمارش کامل خون (CBC) و آزمایشهای افتراقی اولیه، از جمله شاخصهای گلبولهای قرمز، درخواست میشوند.
G6PD، گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز؛ TIBC، ظرفیت کل اتصال آهن.
ملاحظات مربوط به مدیریت دندانپزشکی برای بیماران مبتلا به کمخونی داسیشکل در باکس22.1 خلاصه شده است.
| باکس 22.1 | چک لیست برای مدیریت دندانپزشکی بیماران مبتلا به اختلالات گلبول قرمز |
|---|---|
| ارزیابی ریسک قبل از عمل جراحی R: تشخیص خطرات • از عوارض جانبی که ممکن است در مدیریت بیماری که دارای یک بیماری زمینهای است، رخ دهد، آگاه باشید. P: ارزیابی بیمار • بررسی سابقه پزشکی و بحث در مورد مسائل مرتبط با بیمار • تمام داروها و مواد مخدری که بیمار مصرف میکند یا قرار است مصرف کند را شناسایی کنید. • بیمار را از نظر علائم و نشانه های بیماری بررسی کنید و علائم حیاتی را به دست آورید. • نتایج تستهای آزمایشگاهی اخیر یا تصاویر مورد نیاز برای ارزیابی ریسک را بررسی یا دریافت کنید. • اگر بیمار مشکل کنترل نشده یا تشخیص داده نشدهای دارد یا وضعیت سلامت بیمار نامشخص است، و قبل از انجام اقدامات جراحی، مشاوره پزشکی دریافت کنید. |
|
| A داروهای ضد درد از مصرف مواد مخدر قوی و دوزهای بالای سالیسیلاتها خودداری کنید. از استامینوفن با یا بدون دوزهای کم کدئین استفاده کنید. آنتی بیوتیک ها پروفیلاکسی آنتیبیوتیکی معمولاً برای اعمال جراحی بزرگ در بیماران مبتلا به کمخونی داسیشکل توصیه میشود. بی حسی برای مراقبتهای معمول دندانپزشکی، استفاده از بیحسی موضعی بدون اپینفرین را در نظر بگیرید. برای اعمال جراحی، از اپینفرین با نسبت ۱:۱۰۰۰۰۰ در بیحسی موضعی استفاده کنید و دوز را به کمتر از ۳ کارپول محدود کنید. از بیهوشی عمومی، به ویژه اگر سطح هموگلوبین کمتر از ۱۰ گرم در دسیلیتر باشد، خودداری کنید. استرس هیچ مشکلی نیست. |
|
| B خونریزی به جز کم خونی آپلاستیک، هیچ مشکلی وجود ندارد. فشار خون و مانیتورینگ علائم حیاتی علائم حیاتی قبل از درمان را بررسی کنید |
|
| C ظرفیت تحمل مراقبت بیماران مبتلا به بیماری فعال و علامتدار میتوانند درمانهای دندانپزشکی انتخابی را تا زمان پایدار شدن وضعیت (یا شرایط) به تعویق بیندازند. وضعیت نشستن بیمار هیچ مشکلی نیست. |
|
| D دیوایس ها هیچ مشکلی نیست. داروها از باربیتوراتها و مواد مخدر قوی خودداری کنید؛ میتوان با میدازولام (به صورت ورسد) آرامبخشی ایجاد کرد. هنگام استفاده از اکسید نیتروژن، اکسیژن را با سرعت جریان بالا و ونتیلاسیون مناسب با غلظت بیش از ۵۰٪ تأمین نمایید. |
|
| E تجهیزات از پالس اکسیمتر استفاده کنید و اشباع اکسیژن را بالای ۹۵٪ نگه دارید. موارد اورژانسی و مراقبت های فوری عفونت حاد را در صورت لزوم با اینسیژن و درناژ درمان کنید؛ گرمای موضعی و دوزهای بالای آنتیبیوتیکهای مناسب به جلوگیری از بحران کمک میکند. باید از کمآبی بدن جلوگیری شود. در صورت بروز بحران داسیشکل شدن، بستری شدن در بیمارستان توصیه میشود. |
|
| مراقبتهای بعد از عمل F پیگیری مشاوره پیگیری با پزشک بیمار توصیه میشود. |
|